Zemin Parametreleri
Zemin Parametreleri
Tespit Mühendislik olarak gerçekleştirdiğimiz jeoteknik zemin parametrelerinin belirlenmesine yönelik raporlama çalışmalarında aşağıdaki maddelerin belirlenmesi esastır:
- Zemin tabakaları,
- Zeminlerin mukavemet özellikleri,
- Zeminlerin deformasyon özellikleri,
- Zemin profili boyunca boşluk suyu basıncı,
- Permeabilite,
- Zeminlerin sıkışabilirliği,
- Yeraltı suyunun zararlı etkilerinin tespiti,
- Zemin ıslah imkanlarının raporlanması.
Zemin Etüdü Mevzuatı koşullarına bağlı kalarak gerçekleştirdiğimiz jeofizik çalışmalarda elde edilen zemin mühendislik / jeoteknik parametrelerinden bir kısmı aşağıdaki listede tanımlanmıştır.
1. Young modülü : E = 2(1+U)G = 3k(1-2U)
Birim kesit alana yüklenen yükün, birim uzunluktaki uzamaya olan oranı. "E" harfi ile gösterilir. "Elastisite Modülü" olarak da adlandırılır. Birimi kg/cm2 veya MPa cinsinden yazılır.
2. Bulk modülü : k = 2(1+U) / 3(1-2U)G
Birim alana gelen tanjansiyel veya sıkıştırma kuvvetinin birim hacimde yapmış olduğu hacimsel değişikliğe oranı. "k" harfi ile gösterilir. Bazen "Hacimsel Elastisite" olarak da adlandırılır. Birimi kg/cm2 veya MPa cinsinden yazılır.
3. Shear modülü : G = ρ Vs2
Birim alana gelen tanjansiyel kuvvetin, yaratmış olduğu açısal deformasyona oranı. "G" harfi ile gösterilir. "Kesme Modülü" veya "Rijidite Modülü" olarak da adlandırılır. Birimi kg/cm2 veya MPa cinsinden yazılır.
4. Poisson oranı : U = 1-2(Vs/Vp)2 / 2-2(Vs/Vp)2
Zemine uygulanan gerilme yönündeki deformasyonun, söz konusu gerilmeye dik eksendeki deformasyona oranı. V sismik hızları temsil etmektedir.
5. Zemin Emniyet Gerilmesi : qs = k1.c.Nc + γ1.Df.Nq + k2.γ2.B.Ng
Zeminin nihai taşıma gücünün, mühendis tarafından aletsel jeofizik ölçümlerden elde ettiği kriterler ışığında ve proje gereksinimini karşılayacak ölçüde benimseyebileceği değeridir. "qs" harfleri ile gösterilir. Günümüzde bu gerilme değerinin (özellikle bina inşaa edilecek bir zeminin oturma alanının tamamını kapsayacak şekilde) numerik olarak bulunmasında jeofizik "tek ölçüm aracıdır". Ülkemizde inşaat mühendisleri tarafından zeminlerin emniyet katsayılarının bir çoğu, özellikle temel oturum alanlarının tamamını tanımlamada yetersiz olan jeoteknik deneylere ve / veya inşaat mühendisliği ile ilgili teorik bilgilere bağlı kalınarak belirlenmekte ve qs değerleri çoğunlukla bina statik hesaplarına maalesef bu şekilde yansıtılmaktadır. Deprem zengini olan ülkemizde yapılan bina projelerinde, zemin emniyet gerilmesi değerleri de aynı zemin taşıma gücü parametreleri gibi jeofizik-jeoloji-inşaat mühendislerinin ortak çalışması sonucunda belirlenmeli ve statik hesaplar bu doğrultuda hazırlanmalıdır.
6. Zemin Taşıma Gücü : Zemin birim alanının taşıyabileceği yük miktarı. Zeminin drenajsız tek eksenli basınca karşı dayanma dayanma gücü (qu), zeminde izin verilebilir taşıma gücü (qa), zeminin birim alanının taşıyabileceği nihai yük miktarı ise(qult) şeklinde yazılmaktadır. Birimi ise kg/cm2 veya MPa cinsinden yazılır.
|
